Het is bijna zover, bijna komt er een einde aan 2017: het jaar waarin ik naar Frankrijk ging. De dag waarop ik in het vliegtuig stapte is inmiddels alweer meer dan 4 maanden geleden. En die laatste dag van 2017 vier ik als Fransman, en dat gaat niet precies zoals in Nederland.

Oudejaarsdag, hoe heet dat eigenlijk in het Frans? Niet letterlijk vertaald: 'le jour de la vieille année', maar ‘la Saint Sylvestre’, dat is de naam van de heilige die op 31 december zijn feestdag heeft. ‘LA Saint Sylvestre’ trouwens, want alle heiligenfeesten zijn vrouwelijk, niet omdat de heiligen vrouwelijk zijn, maar omdat het woord ‘fête’ vrouwelijk is, want het is eigenlijk: la fête de ... Nee, makkelijk is het niet!

Vaak wordt de jaarwisseling gewoon aangeduid met ‘Nouvel An’. Oudejaarsavond, heeft ook weer een naam: ‘le réveillon’, maar dat is ook weer niet altijd helemaal duidelijk. ‘Le réveillon’ kan namelijk ook kerstavond, de vierentwintigste december betekenen! Réveillon betekent letterlijk namelijk niets anders dan ‘de vooravond’. Pff, wat kan de Franse taal toch ingewikkeld zijn!

Deze feestelijke decembermaand begon voor mij met een afscheid. Het afscheid van twee van mijn internationale vrienden. Een meisje uit Rusland en een meisje uit België zaten 3 maanden lang bij mij op school, tot op 1 december hun programma in Frankrijk erop zat en ze weer terug naar huis moesten. Op school werd een afscheidsmiddag georganiseerd met alle internationale leerlingen. Het idee was dat we allemaal producten uit ons eigen land meenamen, dus daarom ben ik de supermarkt ingegaan op zoek naar Nederlandse kaas. Terwijl mijn Franse docent genoot van mijn meegebrachte Gouda, werd ons gespreksonderwerp kaas en vroeg ik me ineens af waarom ik eigenlijk nog nooit een kaasschaaf heb zien liggen in Frankrijk. Mijn docent wist gelijk wat ik bedoelde; dat superhandige ding had ze namelijk ooit als souvenir meegebracht tijdens haar vakantie in Nederland, omdat het hier in Frankrijk simpelweg niet bestaat. ‘Dat komt omdat we hier nooit plakjes kaas eten’, vertelde ze. In Frankrijk wordt kaas als gang tussen het hoofdgerecht en het dessert gegeten, en nooit als beleg. Toch bijzonder dat het in Nederland zo gewoon is dat het in ieder huis aanwezig is, terwijl het in Frankrijk gewoon niet bestaat!

Wat ook niet bestaat in Frankrijk is Sinterklaas. Tenminste, 6 december is de dag van ‘Saint Nicolas’, net zoals iedere dag een andere heilige vereerd wordt, maar nee er is hier geen stoomboot die aankomt met een Sinterklaas en pieten erop. Hier in Frankrijk kreeg ik dus eigenlijk helemaal niks mee van die typisch Nederlandse traditie, tot ik een pakketje kreeg van mijn ouders met allemaal sinterklaasproducten. Heel trots kon ik mijn Franse gastgezin kennis laten maken met de Nederlandse ‘decembercultuur’! Ik werd alleen wel raar aangekeken toen mijn gastzusje aan familie vertelde dat ze hele lekkere ‘croquettes’ (hondenbrokken) van mij had gekregen. Lachend vertelde ik mijn gastzusje dat ik blij was dat ze de pepernoten lekker vond!

Wat we hier dan natuurlijk wel weer vieren is kerst. Eind november hielp ik mijn gastmoeder een oude stoffige doos uit de garage te halen. Daar kwamen takken uit die we in elkaar schoven om vervolgens een kerstboom te zien verschijnen. Nadat we ‘m versierd hadden moest alleen de piek nog op de boom. Maar hoe noem je zo’n ding in het Frans? Toen ik ernaar vroeg bleek het niet eens een naam te hebben! Het ding op het uiterste puntje van de kerstboom wordt gewoon een ster genoemd, ook al heeft het niet eens altijd de vorm van een ster!

De maand vloog vervolgens voorbij, net zoals elke maand tot nu toe eigenlijk. Voordat ik het wist was het kerst, een moment waarop je normaalgesproken samen bent met familie. Een beetje raar was dat wel, want ik vierde deze kerst met mensen die eigenlijk nog maar 4 maanden mijn familieleden zijn. Maar omdat mijn ‘opa’ mij als zijn ‘kleinzoon’ behandelt, mijn ‘oom’ me ziet als zijn ‘neefje’ en ik voor mijn ‘zusje’ ben als een ‘broer’, voelde ik me eigenlijk gelijk thuis en op mijn gemak in mijn Franse familie. En zo heb ik eigenlijk een hele leuke kerst gehad met mijn ‘nieuwe familie’, hoewel mijn gedachten tijdens het tien-uur-durende Franse kerstdiner natuurlijk weleens afdwaalden naar mijn Nederlandse familie die op dat moment samen aan het gourmetten waren, zonder mij.

Dat betekent echter niet dat ik daarom minder genoten heb van kerst in Frankrijk! Het was een hele belevenis om eens een Franse kerst mee te maken! Ik kwam erachter dat kerst in Frankrijk eigenlijk uit niets anders bestaat dan heel veel eten, terwijl iedereen de laatste nieuwtjes aan de familie vertelt. Ik kan me niet eens meer herinneren wat ik precies allemaal gegeten heb tijdens de meer dan 10 verschillende gangen, die verdeeld waren over een 10-uur-durend kerstdiner. Het begon om 12 uur ’s middags met l’apéro, dat bestaat uit drankjes met daarbij allemaal kleine hapjes, wat vervolgd werd door nog twee nieuwe rondes met andere hapjes.

Na een bord met zalm en ‘foie gras’ (eendenlever) werd er door mijn tante soep geserveerd en kwam er daarna een gang met een soort zeevruchten-salade. Toen er vervolgens na ijs gegeten te hebben allemaal chocolaatjes op tafel kwamen dacht ik dat we alles gehad hadden. Maar nee hoor! Het was inmiddels al 6 uur toen er ineens een kalkoen op tafel kwam; het hoofdgerecht! Het ijs bleek gewoon een gerechtje tussendoor! Na de kalkoen die samen met kastanjes geserveerd werd, kwam de typisch Franse kaasplank op tafel met heel veel verschillende soorten kaas.

Het was inmiddels al na 10 uur, toen we na koffie gedronken te hebben opstonden van tafel en naar huis gingen. De dag erna kon ik gelukkig even uitrusten, maar dat gold niet voor mijn gastouders. Tweede kerstdag bestaat hier niet, dus de meeste Fransen moesten 26 december gewoon weer aan het werk!

Foto gemaakt tijdens 'la Fête des Lumières' in Lyon.

Na kerst is het dit weekend dan tijd voor de volgende feestdag, het al eerder benoemde ‘Nouvel An’ En ook op de laatste dag van het jaar kan de Franse cultuur nogal verschillen van de Nederlandse! Om te beginnen ga ik hier in Frankrijk nergens oliebollen kunnen vinden. Dat is typisch Nederlands, de Fransen hebben daar nog nooit van gehoord! Toen ik aan mijn gastmoeder probeerde uit te leggen wat oliebollen zijn, vroeg ze na een foto gezien te hebben wat er voor een wit spul op zit. Ze keek me raar aan toen ik zei dat het ‘sucre en poudre’ was. Dat is blijkbaar de benaming voor gewone kristalsuiker. Poedersuiker bleek in het Frans ‘sucre glace’. Zo blijf ik bijleren!

Behalve die kleine verschillen is er ook nog een heel groot verschil: vuurwerk. Dat bestaat hier namelijk niet. Terwijl je in Nederland niets anders hoort en ziet, is het op oudejaarsdag en zelfs om middernacht in Frankrijk doodstil op straat. Niemand gaat de straat op midden in de nacht, het ‘feest’ is namelijk binnen, samen met vrienden of familie. Vuurwerk wordt in Frankrijk alleen op le 14 juillet afgestoken tijdens de nationale feestdag en zelfs dan niet door particulieren, maar georganiseerd door gemeentes.

Na 4 maanden als Nederlandse Fransman, gaat er geen dag voorbij dat ik geen taal- en cultuurverschillen opmerk. Dat zal de komende 6 maanden ook vast niet gaan veranderen. Wat waarschijnlijk wel gaat veranderen is dat ik de komende zes maanden elke dag een beetje meer Fransman zal worden, en daar kijk ik enorm naar uit!

Voor nu wens ik jullie allemaal een: ‘Bonne fin d’année!’