Het was 11 uur s ‘avonds toen mijn gastmoeder opstond van tafel om te beginnen met het avondeten. Ik zat al een paar uur met mijn gastouders en twee van hun vrienden te kletsen. De 4 volwassen Fransen waren met elkaar aan het vergelijken hoeveel jaren zij ieder nog zouden moeten werken tot hun ‘retraite’ aangebroken was. Heel geïnteresseerd vroeg iemand hoe dat eigenlijk in Nederland werkte. Ik wist de leeftijd niet precies en dus pakte ik mijn telefoon om het op te zoeken, totdat ik me afvroeg: “Hoe heet dat eigenlijk in het Nederlands?”. Natuurlijk weet ik wat het Franse woord ‘retraite’ betekent, natuurlijk weet ik wat ik wil weten, maar hoé omschrijf je dat in het Nederlands? Ik bleef nadenken, maar ik kon er gewoon niet opkomen! Was ik nou gewoon een Nederlands woord vergeten? Een woord uit de taal waarmee ik ben opgegroeid? Hoe was dat mogelijk? Uiteindelijk besloot ik toch maar de hulp in te schakelen van een vertaal-app., om achter de vertaling te komen van een woord uit mijn moedertaal. Zo kwam ik er uiteindelijk achter dat ‘retraite’ in het Nederlands pensioen genoemd wordt! Dat zorgde even voor een ‘ooh-maar-natuurlijk-momentje’, maar vooral ook voor verbazing. Blijkbaar is dat wat alle dagen een andere taal spreken en aanhoren met je doet; je gaat je eigen taal langzaam vergeten!

Alle internationale studenten op mijn Franse school. Landen v.l.n.r.: Thailand, VS, China, Oostenrijk, Italië, Nederland, Chili

Ja, het is inmiddels even geleden dat je wat over mijn Franse avonturen gelezen hebt. Dat heeft een reden en die vertel ik ook maar gewoon, want ook dát hoort bij een jaar in het buitenland wonen. De leuke periode van feestdagen was nog maar net voorbij, toen ik een bericht kreeg uit Nederland: mijn opa’s gezondheid ging in een keer ontzettend snel achteruit. Voordat ik in augustus naar Frankrijk vertrok wist ik al dat hij ziek was, dat ik misschien mijn jaar zou moeten gaan onderbreken voor een uitvaart, maar stiekem was ik toch altijd wel blijven hopen dat hij het voorlopig nog vol zou houden. Toen mijn ouders me vertelden: “Als je nog afscheid van hem wil nemen, is het misschien beter om niet heel lang meer te wachten.” kwam dat toch best wel als een schok aan! Omdat ik zoveel afstand had van mijn Nederlandse familie was ik eigenlijk nooit met de gedachte bezig geweest dat het zomaar voorbij kon zijn. Ineens moest ik bedenken of en wanneer ik terug naar Nederland wilde. Omdat een vlucht van Lyon naar Amsterdam nog geen anderhalf uur is, maakt dat het teruggaan heel makkelijk. Ik kon zo in het vliegtuig stappen en dezelfde dag nog bij mijn opa en familie zijn. Maar hoewel ik fysiek heel makkelijk terug kon, was het geestelijk een stuk lastiger! Ik had me erop ingesteld dat ik een jaar lang in Frankrijk zou zijn en was eindelijk gewend aan het idee dat ik mijn vrienden en familie een jaar niet zou zien!

Uiteindelijk besloot ik toch om terug te vliegen naar Nederland. En dat betekende dus ook dat ik te maken kreeg met die cultuurschok die er eigenlijk pas in juli zou zijn. Nadat ik onderweg naar het vliegveld een uur lang uitgebreid in het Frans met de taxichauffeur gepraat had, kon ik kort daarna de stewardess bij het instappen van het vliegtuig ineens in het Nederlands begroeten! Dat was wel even wennen, aangezien mijn gedachten nog steeds ‘ingesteld stonden’ in het Frans! Zo bedankte ik op Schiphol de Starbucks-meneer voor mijn koffie met ‘merci’ in plaats van bedankt en antwoordde ik op iemand met ‘oui’ in plaats van ja!

Inmiddels ben ik alweer terug in Frankrijk. Ik heb gelukkig geen spijt dat ik terug gegaan ben naar Nederland. Het was erg fijn dat ik op deze manier goed afscheid heb kunnen nemen van mijn opa, en doordat ik het afscheid en de crematie samen met mijn familie heb kunnen meemaken heb ik voor mezelf het gevoel dat ik alles 'goed' heb afgesloten voordat ik een aantal dagen geleden weer terug naar Frankrijk gevlogen ben, om de laatste helft van mijn highschool-jaar af te maken. Het Franse leven heb ik dus weer opgepakt, dat toch wel heel anders blijkt dan het Nederlandse. Die twee weken in Nederland hebben me dus weer heel erg de cultuurverschillen tussen beide landen laten inzien. Ook merkte ik op dat tijdens het leven in een ander land, je heel gauw dingen met je eigen land vergelijkt, terwijl dat vaak helemaal niet kan!

We aten laatst een typisch Frans gerecht: ‘Pot-au-feu’. Ik probeerde dat te vergelijken met de Nederlandse keuken, maar dat is gewoon onmogelijk. Volgens Google is ‘Pot-au-feu’ in het Nederlands een ‘stoofpot’, maar toen ik foto’s van een Nederlandse stoofpot liet zien aan mijn gastmoeder, kreeg ik een enorm verontwaardigde blik te zien. De foto’s die ik liet zien waren namelijk totaal niet de maaltijd zoals die bestaat in Frankrijk. De volgende dag aten we soep. Groenten zaten erin, maar ook vlees. Ik dacht eindelijk eens een maaltijd te herkennen zoals we die ook in Nederland eten. “Ah dat is groentesoep!” zei ik heel enthousiast. De blikken die ik vervolgens van mijn gastouders kreeg, waren nóg verbaasder en verontwaardigder dan de dag ervoor. “Dit is geen groentesoep hoor! Deze specialiteit is wel even iets meer dan een simpel groentesoepje!”

Uiteraard zijn er ook genoeg Nederlandse producten, gewoontes en gerechten die niet te vergelijken zijn met de Franse cultuur. Wanneer je als Nederlander bijvoorbeeld ergens koffiedrinkt, staat er standaard suiker en melk op tafel. Niet in Frankrijk, hier kennen ze dat namelijk niet. De Fransen drinken hun koffie altijd zwart! Ik had het hier laatst ook over met mijn gastmoeder. “Koffie met melk? Oh je bedoelt ‘café au lait’!” Nee, dat was níet wat ik bedoelde. ‘Café au lait’is namelijk gewoon cappuccino; koffie gemaakt met (opgeschuimde) normale koemelk. Mijn gastmoeder keek me verwonderd aan toen ik vertelde dat in de schappen in de Nederlandse supermarkten gewoon echt een product bestaat dat ‘koffiemelk’ heet; melk speciaal voor in de koffie.

Nog veel langer duurde het om mijn gastmoeder uit te leggen wat vla is. “Staat dat dan ook op de kaart in een restaurant?” vroeg ze. Even moest ik lachen, maar uiteindelijk lukte het met foto’s van de zuivelafdeling in de supermarkt om aan te tonen, dat vla gewoon net zoiets is als yoghurt, maar dan anders. Allebei naast elkaar in een pak in het schap.

Soms heb ik het er nog steeds best lastig mee om te accepteren hoe Fransen dingen heel anders zien en doen! “Maar zo hoort dat niet!” dacht ik laatst nog hardop. Na mijn korte terugkeer naar Nederland kwam ik namelijk weer terug in Frankrijk met mijn koffer vol Nederlandse producten. Toen ik mijn gastgezin trots de meegebrachte oliebollen liet zien, kreeg ik als reactie: “Ziet er lekker uit hoor, dat kunnen we vanavond al als toetje eten!”. Precies hoe het ook met mijn stroopwafels ging een paar weken geleden. Wafels, cake, taart én dus oliebollen, we eten het hier in Frankrijk allemaal als nagerecht. Simpelweg omdat er geen ander moment bestaat wanneer je het zou kunnen opeten. Nadat we ’s middags om 12 uur al een hele belangrijke onmisbare warme maaltijd eten, beginnen we ’s avonds niet voor acht of negen uur met het avondeten. Daarnaast wordt er eigenlijk weinig gegeten, maar die 2 maaltijden díe er dan zijn, worden wel heel serieus genomen! Het Franse diner bestaat uit groenten en vlees, daarnaast eten we hier brood op de plaats van aardappels in Nederland. Na het warme eten komt de kaasplank op tafel. Van verschillende soorten Franse kazen kunnen we met een speciaal kaasmes dan een stukje afsnijden, om vervolgens op te eten met stokbrood. Pas daarna beginnen we aan het nagerecht. Toen ik en mijn gastouders een paar dagen geleden het eten op hadden, vertelden ze me dat ze erg van de oliebollen hadden genoten maar toch wel heel erg vol zaten. Vind je het gek als je na een uitgebreide warme maaltijd én kaas ook nog eens twee oliebollen opeet!

Ik kon ze wel vertellen dat je oliebollen ’s avonds tijdens de koffie hoort te eten, maar eh welke koffie!? Als we tussen 21:00 en 22:00 opstaan van tafel, is er nog maar heel even over om te ontspannen op de bank, voor de tv. Ik als Nederlander mis dan weleens het (typisch Nederlandse) koffiedrinken op de bank, dat juist zorgt voor gezelligheid. Dan vraag ik mezelf af: “Hoe kunnen Fransen nou geen gezelligheid missen in hun leven?”. Maar dat is nou juist het verschil in cultuur dat ik op heel veel plekken en manieren tegenkom! Want terwijl in Nederland juist het koffiedrinken, het gezinsmoment is, is dat in Frankrijk het avondeten. Uren aan tafel met het gezin, met veel verschillende soorten wijn; voor ieder gedeelte van het diner een ander soort, dát is Franse gezelligheid. Zo verschilt eigenlijk alles! Denk bijvoorbeeld aan een familieverjaardag. In Nederland zou je dan ’s avonds na het eten of op een zondagmiddag langskomen voor koffie met gebak. In Frankrijk worden verjaardagen altijd gevierd met een uitgebreid diner met de taart juist als dessert! In Frankrijk zou je nooit gezellig met de familie op de bank zitten, de Fransen kijken me zelfs raar aan als ik ze vertel dat dat de traditie in Nederland is. Maar ik keek de Fransen op mijn beurt dan weer een beetje vreemd en met een zere kont aan nadat ik de hele avond aaneengesloten aan tafel gezeten had! Zo blijf ik cultuurverschillen tegenkomen, terwijl ik eigenlijk nog geen 1000 kilometer van mijn geboorteplaats vandaan ben.

Komend weekend ga ik met de Franse organisatie een week lang skiën, daarover zal ik vertellen in mijn volgende blog! Ik zal er ook een video bij plaatsen, want voor de eerste keer in mijn leven op ski’s wordt vast een heel avontuur!